پل
پل، سازه ای است فلزی، بتنی و یا با مصالح ساختمانی برای عبور راه، راه&zwnj آهن و یا پیاده، از روی آب و یا مسیر راهی دیگر.
در تعریف قدیمی چنین می&zwnj گفتند که پل طاقی است بر روی رودخانه، دره، یا هر نوع گذرگاه که رفت&zwnj وآمد را ممکن می&zwnj سازد. اما امروزه در مبحث مدیریت شهری، پل را سازه&zwnj ای برای عبور از موانع فیزیکی قلمداد می&zwnj کنند تا ضمن استفاده از فضا (نه صرفا سطح زمین) بتواند عبورومرور و دسترسی به اماکن را تسهیل کند.
یکی از عناصر پل&zwnj سازی تیرهای سراسری هستند.
بزرگترین پل ایران
پل شهید کلانتری طولانی&zwnj ترین پل ساخته&zwnj شده در ایران (سه برابر طولانی&zwnj ترین پل پیشین) به طول هزار و هفتصد و نه متر می&zwnj باشد که بر روی دریاچه ارومیه ساخته شده&zwnj است و فاصله میان دو شهر تبریز و ارومیه به 135 کیلومتر تغییر داده&zwnj است. این پل در ۲۷ آبان سال ۱۳۸۷ به بهره&zwnj برداری رسید.
انواع پل&zwnj ها
- پل قوسی
- پل فلزی
- پل بتنی مسطح
- پل طره&zwnj ای
- پل کابلی
- پل خرپایی
- پل معلق
- پل تشریفاتی
- پل سواره&zwnj رو
- پل هوایی
پل مسطح
ساده ترین نوع پل است که اجزای اصلی آن عبارتند از یک ورقه ی مسطح و پایه هایی است که در طول پل مستقر شده اند و وزن پل و بار روی پل را به زمین منتقل میکنند. این پل ها به علت طراحی ساده و اولیه ای که دارند و مصالح کمی که در فواصل کوتاه لازم دارند به تعداد زیاد در روستا ها مورد بهره بهداری قرار میگیرند .
پل قوسی
پل قوسی، پلی است با تکیه گاه&zwnj های انتهائی در هر طرف، که شکلی نیم دایره مانند دارد. پلی که از رشته&zwnj ای از قوسها تشکیل شده باشد، پل دره&zwnj ای نامیده می&zwnj شود. پل قوسی ابتدا توسط یونانی&zwnj ها و از سنگ ساخته شد. بعدها، مردم باستان از ملات در پل&zwnj های قوسی خود استفاده کردند.
با توجه به اصول مقاومت مصالح، شعاع قوس وابعاد این پلها را طوری انتخاب می&zwnj کنند که بارهای قائم وارده تبدیل به یک نیروی فشاری در امتداد قوس شود. بنا براین در مناطقی با کیفیت خاک مناسب، می&zwnj توان دهانه&zwnj های بزرگ (تا حدود ۵۰۰ متر) را با پلهای قوسی طی نمود.
پل کابلی
تاریخچه پل کابلی
با اینکه به نظر می&zwnj رسد پل&zwnj های کابلی به آینده چشم دوخته&zwnj اند، ایده آن&zwnj ها مسیر طولانی را پیموده&zwnj است. اولین طرح شناخته شده از یک پل کابلی در کتابی به نام ماشین&zwnj های نوواً - منتشر شده در سال ۱۵۹۵ - آورده شده ولی این ایده تا قرن حاضر که مهندسان شروع به استفاده از پل&zwnj های کابلی نمودند؛ مورد استقبال واقع نشده بود. در جنگ جهانی دوم که فولاد کمیاب بود، این طرح برای بازسازی پل&zwnj های بمباران شد که هنوز فوندانسیون هایشان پابرجاست، کامل بود. با اینکه از احداث پل&zwnj های کابلی در آمریکا دیری نمی&zwnj گذرد، واکنش&zwnj ها در این مورد بسیار مثبت بوده&zwnj است.
پل کابلی و نحوه عملکرد آن
یک پل کابلی نوعی، یک تیر حمال(عرشه پل) پیوسته با یک یا چند برج بنا شده بالای پایه&zwnj های پل در وسط دهانه&zwnj است. از این برج&zwnj ها، کابل&zwnj ها به صورت اریب به سمت پایین (معمولاً هر دو طرف) کشیده شده و تیر حمال(عرشه پل) را نگه می&zwnj دارد. کابل&zwnj های فولادی بی نهایت قوی و در عین حال بسیار انعطاف پذیر هستند. کابل&zwnj ها بسیار مقرون به صرفه می&zwnj باشند چون سبب ساخت سازه&zwnj ای سبکتر و باریکتر شده که در عین حال قادر به پل زدن بین مصافت&zwnj های بیشتری است.اگرچه تنها تعداد کمی از آن&zwnj ها برای نگه داشتن کل پل قوی هستند، انعطاف پذیریشان آن&zwnj ها را در مقابل نیروهایی که به ندرت در نظر گرفته می&zwnj شوند مانند باد؛ ضعیف می&zwnj نماید. برای پل&zwnj های کابلی با دهانه&zwnj های طولانی به خاطر تضمین ثبات و پایداری کابل&zwnj ها و پل در مقابل باد، می&zwnj بایست مطالعات دقیقی انجام شود. وزن سبکتر پل یک وضع نامساعد در بادهای سهمگین و یک مزیت در مقابل زلزله محسوب می&zwnj شود. نشست غیر هم سطح فوندانسیون&zwnj ها که به مرور زمان یا طی یک زلزله روی می&zwnj دهد، می&zwnj تواند پل کابلی را دچار آسیب کند. پس باید در طراحی فوندانسیون&zwnj ها دقت به عمل آورد. ظاهر مدرن و در عین حال ساده پل کابلی آن را به یک شاخص واضح و جذاب تبدیل کرده&zwnj است. خصوصیات منحصر به فرد کابل&zwnj ها و به طور کلی سازه، طراحی پل را بسیار پیچیده می&zwnj نماید. برای دهانه&zwnj های طولانی تر، جایی که باد و نوسانات باید مورد توجه قرار گیرند؛ محاسبات بی نهایت پیچیده&zwnj اند و عملاً بدون کمک کامپیوتر و آنالیز کامپیوتری غیر ممکن می&zwnj باشند. علاوه بر این ساخت پل کیده&zwnj ای مشکل می&zwnj باشد. اتصالات، برج&zwnj ها، تیرهای حمال و مسیر کابل&zwnj ها سازه&zwnj های پیچیده&zwnj ای هستند که مستلزم ساخت دقیق می&zwnj باشند.
طبقه&zwnj بندی پل&zwnj های کابلی
طبقه&zwnj بندی واضحی برای پل&zwnj های کابلی وجود ندارد. به هر حال آن&zwnj ها می&zwnj توانند توسط تعداد دهانه&zwnj ها، برج&zwnj ها و کابل&zwnj ها و همچنین نوع تیرهای حمال از یکدیگر تمیز داده شوند. تنوع بسیاری در تعداد و نوع برج&zwnj ها و همچنین تعداد و چینش کابل&zwnj ها وجود دارد. برج&zwnj های نوعی به صورت تکی، دوتایی، دروازه&zwnj ای و یا حتی برج&zwnj های A شکل استفاده شده&zwnj اند. علاوه بر این چینش کابل&zwnj ها به طور عمده&zwnj ای متفاوت می&zwnj باشند. بعضی اقسام دارای چینش تکی، چنگی(موازی)، پنکه ای(شعاعی) و ستاره&zwnj ای هستند. در بعضی موارد تنها کابل&zwnj های یک طرف برج به عرشه وصل می&zwnj شوند و طرف دیگر روی یک فندانسیون یا وزنه برابری لنگر می&zwnj اندازند.
الگوی یک پل کابلی با چینش چنگی(موازی)
الگوی یک پل کابلی با چینش پنکه&zwnj ای(شعاعی)
پلهای کابلی عمدتا به دو بخش ترکه ای و معلق تقسیم بندی می شود.پل های معلق در دهانه های خیلی بزرگ به کار می روندترکیب این پلها عبارت است از دو عددپایه بلند که در دو طرف دهانه قرار دارد و دو دسته کابل که با عبور از بالای پایه ها در دهانه آویزان است و دو انتهای کابل ها در تکیه گاه ثابتی که معمولا بلوک های حجیم بتنی هستند مهار میشود و عرشه توسط تعدادی آویز قائم آویخته می شود.پل های معلق مدرن برای دهانه های بیش از 300متر اقتصادی بوده و اگر عرشه فلزی که سبکتر از نوع بتنی میباشد استفاده شود مقرون به صرفه تر است.پلهای ترکه ای به علت سختی وزیبایی و اقتصاد طرح و سهولت اجرا از سال 1950 میلادی رواج زیادی یافت .اصل اساسی در بررسی رفتار پلهای ترکه ای این است که توسط کابل های متعددی به یک پایه بلند نصب شده اند و دهانه پل در نقاط متعددی گرفته میشود .در این پلها عرشه به صورت صلب از یک طرف روی کوله های پایه ها و از طرف دیگر با کابلها مهار میشوند.پایه های میانی پل به شکل H A I بوده است پلهای ترکه ای با عرشه بتنی تا دهانه های 100ال 700 متر اقتصادی بوده است.ارسال از امید اسداللهی دانشجویی رشته مهندسی راهسازی دانشگاه راه و ترابری.
مزایای و تفاوت&zwnj های پل کابلی
برای طول متوسط دهانه&zwnj ها (۱۵۰ تا ۸۵۰ متر) پل کابلی سریعترین انتخاب مناسب برای یک پل می&zwnj باشد. نتیجه یک پل مقرون به صرفه&zwnj است که زیبایی آن غیر قابل انکار است. همچنین پل کابلی بهترین پل برای طول دهانه بین پلهای بازویی و معلق می&zwnj باشد. در این محدوده طول دهانه، یک پل معلق مقدار بسیار بیشتری کابل نیاز خواهد داشت و این در حالی است که یک پل بازویی کامل، به طور قابل ملاحظه&zwnj ای به مصالح بیشتر نیاز دارد که آن را به مقدار چشمگیری سنگین تر می&zwnj نماید. ممکن است به نظر برسد پل کابلی شبیه پل معلق است. با اینکه هر دو دارای عرشه هستند که از کابل&zwnj ها آویزانند و هر دو دارای برج هستند؛ ولی این دو پل بار عرشه را به طرق بسیار متفاوتی نگه می&zwnj دارند. این اختلافات در چگونگی اتصال کابل&zwnj ها به برج می&zwnj باشد. در پل معلق کابل&zwnj ها آزادانه از این سر تا آن سر دو برج کشیده شده&zwnj اند و انتقال بار به تکیه گاه&zwnj های واقع در هر انتها صورت می&zwnj گیرد. در پل کابلی، کابل&zwnj ها در حالی که به برج&zwnj ها متصلند به تنهایی بار را تحمل می&zwnj کنند. در مقایسه با پل&zwnj های معلق، پل کابلی به کابل کمتری نیاز دارد، می&zwnj توان آن را از قطعات بتن پیش ساخته مشابه ساخت و همچنین احداث آن سریع تر است.
مهار کابلی چگونه کار می&zwnj کند؟
بایستید و دستان خود را به صورت افقی در هر طرف دراز کنید. فرض کنید آن&zwnj ها پل هستند و سرتان نیز برجی در وسط آن است. در این موقعیت ماهیچه&zwnj های شما دستانتان را نگاه می&zwnj دارد. سعی کنید یک مهار کابلی برای نگه داشتن دستانتان بسازید. یک تکه طناب به طول حدودی ۱۵۰ سانتیمتر بردارید. از یک دستیار بخواهید هر یک از دو انتهای طناب را به هر یک از آرنج هایتان ببندد. سپس وسط طناب را روی سر خود قرار دهید. اینک طناب مانند یک مهار کابلی عمل می&zwnj کند و آرنج هایتان را بالا نگه می&zwnj دارد. از دستیارتان بخواهید تکه طناب دیگری به طول حدودی ۱۸۰ سانتی متر را این بار به مچهایتان ببندد. طناب دوم را روی سرتا ن قرار دهید. حالا شما صاحب دو مهار کابلی هستید. فشردگی و فشار نیرو را در کجا احساس می&zwnj کنید؟ ببینیدتاتن مهار کابلی چگونه بار پل (دست هایتان) را به برج (سر شما) منتقل می&zwnj کند!
پل&zwnj های تشریفاتی
جهت زیباتر شدن، بعضی پلها با ارتفاع بیشتر از حد نیاز ساخته می&zwnj شوند. این نوع پل که بیشتر در باغهای نمادین موجود در شرق آسیا ساخته شده&zwnj است، پل ماه(Moon Bridge)نیز خوانده می&zwnj شود (از آنجایی که این نوع پل یادآور چگونگی حرکت ماه در آسمان است). بعضی این پل&zwnj های موحود در این باغها ممکن است فقط روی یک سری بستر رودهای خشک که جربان آب سنگ ریزه&zwnj های ته رود را شسته&zwnj است گذر کنند. در قصرها اغلبا این پلها بر روی آبراهای مصنوعی به عنوان سمبل یک مسیر خاص به یک مکان خیلی مهم یا یک مکان خیالی و فرضی ساخته شده&zwnj اند. برای نمونه ۵ پل در شهر ممنوعه در پکن (پایتخت چین) بر روی یک سری آبراه پر پیج خم ساخته شده&zwnj اند که پل مرکزی تنها جهت عبور امپراتور، همسر امپراتور و فرزندانشان بوده&zwnj است.
پل
پلها از ساختمانهایی هستند که هم در بیرون از شهر ها و هم درون شهر ها ساخته می شوند . در گذشته گاه از سد ها و بند ها همچون پل بهره گیری میشده است به ویژه آنها که در راستای گذر و رفت و آمد مردم ساخته می شده اند .
پل های کهن
از پلهای کهن در ایران بخشهای اندکی به جا مانده است . اصطخری در کتاب خود از پلی نزدیک ارگان (ارجان یا ارقان) در نزدیکیبهبهان یاد میکند . در گذشته آنجا شهری بزرگ بوده که امروز چیزی از آن باقی نمانده است و شهر بهبهان امروزی جای آن ساخته شده است . کنار شهر کهن پلی بوده با دهانه ای پهن و بلندی آن به اندازه ای بوده که یک سوار بلند بالا روی شتر با نیزه ای در دست می توانسته از زیر آن بگذرد.
در فیروز آباد به سوی هزارپیچ در مسیر کوار پلی وجود داشت که تا این اواخر پابرجا بود ولی افسوس که در کشمکشهایی که میان دولت و قشقایی ها پیش آمد ویران شد . امروزه هنوز آثاری از آن پل سنگی را می توان دید . چند دهانه از آن در پیش از اسلام ساخته شده که هنوز کمابیش برجاست . این پل زمان آل بویه بازسازی شده بود ، بدین صورت که دهانه بزرگ آن به چند چشمه پخش شده تا کوچکتر شوند که این چشمه ها ویران شده است . آنچه باقی مانده است نشان از پیشرفت در پل سازی ایرانیان است .
یکی از پلهای کهن پل چهارباب در خرم آباد است . بیشتر این پلها در سده سوم وچهارم میلادی ساخته شده اند . سپس چشمه های آنها را در سده چهارم و پنجم و ششم هجری بازسازی کرده اند و گاه شکل آنها نیز دگرگون شده است . ولب پایه ها همان پایه های نخستین بوده است .
یکی دیگر از پلهای کهن روی رودخانه کشکان نزدیک خرم آباد است که جاده مهمی از روی آن می گذشته است . این پل را نجم الدین پسر بدرالدین از فرمان روایان شیعی کرد ساخته است که همزمان با آل بویه در غرب ایران فرمان روایی میکرده اند . پلهای دیگری نیز نزدیک خرم آباد یافت می شود که تنها پایه های آنها به جا مانده است .
برخی پل های کهن را اینگونه فرمانروایان بازسازی کرده اند . مانند پل شهرستان در اصفهان که ساختمان نخستین آن در سده ششم پیش از میلاد ساخته شده بود . سپس در سده دوم و سوم میلادی یک بار بازسازی شده و پس از اسلام هم پیوسته باز سازی می شده است . این پل چون دو بخش مهم اصفهان را به هم می پیوسته اهمیت فراوانی داشته است . در زمان کنونی هم که پل باز سازی شده از آن بهره گیری می شود . جالب است که پایه های آن به اندازه ای پایدار و استوار بوده که در هیچ زمانی نیاز به بازسازی آن پیش نیامده است .
یکی دیگر از پل های ارزشمند، پلدختر نام دارد که احتمال می&zwnj رود متعلق به دوره ساسانیان باشد و برخی دلیل نام&zwnj گذاری آن را به پل&zwnj دختر را منتسب دانستن پل به نام ایزد بانو آناهیتا می&zwnj دانند. این پل تاریخی در ورودی شهری به همین نام در جنوب استان لرستان قرار دارد و بنای آن در قرن چهارم هجری قمری مورد مرمت قرار گرفته است اما هم&zwnj اکنون تنها یک دهانه از طاق&zwnj های آن برجا مانده و جاده شماره ۳۷ از زیر آن عبور می&zwnj کند. این پل بی تردید در مسیر ارتباطی بین شهرهای شاپورخواست و جندی شاپور قرار داشته و از اهمیت راهبردی برخوردار بوده است.ارتفاع تنها طاق برجای مانده پل ۱۸ متر از سطح آسفالت جاده و ۳۰ متر از آب رودخانه و عرض آن ۱۱،۳۰ متر است. جهت پل شرقی، غربی و طول آن ۲۷۰ متر است. این اثر تاریخی به شماره ۱۶۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
همان گونه که گفته شد برخی از پلها روی بند ها ساخته شده است . مانند بند امیر که همچون پلی است که دو سوی رودخانه را به هم می پیوندد . چند سد دیگر در دنباله بند امیر بوده که برخی از آنها را پیش از اسلام و برخی را پس از اسلام ساخته اند و امروزه بیشتر دهانه های آنها ویران شده اند.[۱]
تحلیل پل&zwnj ها
در تحلیل این نوع سازه ها از ابزارهای ویژه ای مانند تکنولوژی مدل سازی اطلاعات ساختمان BIM استفاده میشود که هم باعث افزایش بهره وری شده و هم هزینه های ساخت را کاهش میدهد نمونه بارز آن پل کروسل که به عنوان یک پروژه بزرگ با موفقیت اجرا و به بهره برداری رسیده است.
پل ها چگونه کار میکنند؟
از زمانها بسیار قدیم بشر در پی عبور از موانع بود. این موانع میتوانند آب رودخانه, دره بین دو بلندی و یا حتی مسیر صعب العبوری باشند. مطمئنا پیشرفت بسیار چشمگیری نیز در این صنعت داشته ایم. طوری که امروزه امکان ساخت پل خلیج Jiaozhou با طول ۴۲٫۵ کیلومتر به کمک تکنولوژی های روز فراهم شده است.
مصالحی که برای ساخت پلها استفاده میشود شامل فولاد &ndash بتن &ndash چوب &ndash سنگ و حتی در برخی موارد گیاهان زنده (پلهای ۵۰۰ ساله هندی که از ریشه درختان در حال رشد ساخته شده اند) هستند. با وجود اینکه ایده اولیه پلها به سادگی قرار دادن یک تنه درخت بریده شده بر روی دره کوچکی است اما برای ساخت پلهای امروزی محاسبات و اقدامات بسیار پیچیده و دقیقی لازم است.
بطور کلی برای ساخت یک پل به اجزاء زیر نیاز است: تیرها &ndash قوسها &ndash خرپاها و سیستمهای تعلیق. ترکیبات مختلف از این ۴ جزء به ما امکان ساخت پلهای متعددی را میدهد. مثلا: پلهای ساده تیری &ndash پلهای قوسی &ndash پلهای خرپایی &ndash پلهای معلق و حتی پلهای پیشرفته تری همچون پلهای کابلی جانبی.
تفاوت اصلی انواع سیستم پلها در طول بزرگترین دهانه ای است که میتوانند تامین کنند یعنی فاصله بین دو پایه پل. پایه های پلها میتوانند به شکل ستون &ndash برج و یا حتی دیوار باشند.
پلهای تیری مدرن و امروزی میتوانند دهانه ای تا ۶۰ متر را پشتیبانی کنند در حالی که این رقم برای پلهای قوسی در حدود ۲۴۰ تا ۳۰۰ متر است. و اما بیشترین طول دهانه مربوط به پلهای معلق با دهانه ای بین ۶۰۰ تا ۲۱۳۴ متر است.
بدون توجه به نوع پل, هر پل باید در مقابل دو نیروی بسیار مهم مقاومت کند: نیروی کششی و نیروی فشاری. در واقع دلیل اینکه پلهای معلق میتوانند نسبت به پلهای قوسی و دیگر انواع پلها دهانه بزرگتری داشته باشند نوع رفتاری است که آنها در مقابل این نیروها از خود نشان میدهند.
معمولا در پلها نیروی کششی و فشاری همانند شکل زیر ایجاد میشود. یعنی در بالای دهانه فشار خواهیم داشت و در پایین آن کشش. این دو نیرو در همه پلها وجود دارد و اگر رفتار سازه برای تحمل آنها مناس
لینک منبع و پست :http://campiran.ir/project-103517-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d8%b9-%d9%be%d9%84-%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d8%a7%d8%b5%d9%88%d9%84-%d9%88-%d9%82%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c%d9%86-%d8%a7%d8%ac%d8%b1%d8%a7/
- ۹۵/۰۶/۱۸